Ubuntu, Linux tabanlı ve Debian geleneğini temel alan bir işletim sistemidir. Ubuntu'nun hedefi ortalama bilgisayar kullanıcılarına kullanımı ve kurulumu oldukça kolay, güncel ve güvenli bir işletim sistemi sunmaktır. Ubuntu aldığı %30'luk oyla, 2007 yılında masaüstü kullanımında en gözde Linux dağıtımı seçilmiştir. [1] 2008 yılından beri DistroWatch ilk 100 listesinde birincidir. Bir Ubuntu türevi olan Linux Mint de aynı listenin içinde ilk üçte bulunmaktadır. Ubuntu, 8.000.000'dan fazla kullanıcısıyla dünyanın en gözde Linux dağıtımıdır.
Ubuntu, herkesin özgürce kullanabildiği; yayınlamakta, kopyalamakta veya kodlarını özgürce değiştirip geliştirebildiği yazılımlardan oluşur. Bunların çoğunluğu GNU Genel Kamu Lisansı ile güvence altına alınmış, özgür yazılım / açık kaynak yazılımlardır.
Ubuntu Güney Afrika'lı girişimci Mark Shuttleworth'e ait Canonical Ltd.'nin sponsorluğunda geliştirilmektedir.Canonical, Ubuntu'yu satarak kâr etmektense, ücretsiz dağıtır. Şirket, Ubuntu'yu kullanan kuruluşlara isterlerse teknik destek satarak gelir sağlar. Canonical Ubuntu'yu açık kaynak kodlu ve özgür yazılım olarak sunduğu için, dünya çapında bu işletim sistemini kullanan ve geliştiren gönüllü kullanıcıları sayesinde, tüm bir işletim sistemini tek başına geliştirmek zorunda kalmaz.
Tüm Linux severlerin yaptığı geliştirmeler, onu temel alan Ubuntu'yu da doğrudan geliştirir.
Canonical, Ubuntu dışında resmi olarak üç farklı Ubuntu-benzeri işletim sistemini destekler: Kubuntu, Edubuntu, Ubuntu Sunucu Sürümü (Server Edition).[2] Ayrıca dört farklı Ubuntu benzeri işletim sisteminin geliştirilmesine de katkı sunar: Xubuntu, Gobuntu, Ubuntu Studio, Mythbuntu.[2]
Canonical altı ayda bir Ubuntunun yeni sürümünü çıkarmakta, her sürüm için de on sekiz ay boyunca güvenlik yamaları, geliştirmeleri ve yazılım güncelleştirmeleri desteği sunmaktadır.
Ayrıca LTS (Uzun Süreli Destek, Long Term Support) adındaki sürümleri üç yıl boyunca masaüstü bilgisayarlar, beş yıl da sunucu bilgisayarlar için desteklenir ve iki yılda bir çıkar.[3]
Ubuntu'nun en son güncel sürümü 11.04 Natty Narwhal 28.04.2011 tarihinde yayımlanmıştır.
İndirme;
http://www.ubuntu.com/download
Kurulum;
http://wiki.ubuntu-tr.net/index.php/Kurulum/10.10
Debian Projesi, özgür bir işletim sistemi yapmaya karar vermiş gönüllülerin oluşturduğu bir işletim sistemidir. Bu işletim sistemine biz Debian GNU/Linux veya kısaca Debian diyoruz.
İşletim sistemi; bilgisayarınızın, programları ve uygulamaları çalıştırmasını sağlar. İşletim sisteminin temelini çekirdek oluşturur. Çekirdek bilgisayarın ev işlerini yapan ve diğer programların çalışmasına yarayan en temel programdır.
Debian sistemleri Linux çekirdeğini kullanmaktadır. Linux, Linus Torvalds tarafından başlatılan ve Dünya çapında binlerce destekleyicisi bulunan bir parça yazılımdır.
Bunun yanında Debian, başta Hurd çekirdeği olmak üzere diğer kernellerle çalışması için yapılan çalışmalar sürmektedir. Hurd, sunucuların bir microkernel (Mach gibi) üzerinde çeşitli özelliklerle çalışmasını sağlar. Hurd GNU projesi kapsamında üretilen özgür bir yazılımdır.
Temel araçların bir çoğu GNU projesinden gelmektedir, dolayısıyla isim GNU/Linux ve GNU/Hurd olmuştur. Bu araçlar da özgür yazılımdır.
Elbette insanların istediği programlar, işlerini yapmaları için gerekli olan programlar, işlerinde belge düzenlemeye yarayan ve sıkıldıklarında oynayacakları oyunlardan, yazılım geliştirme araçlarına kadar bir çok yazılım vardır. Debian, 29000'ın üzerinde paket (derlenmiş ve kullanıma hazır hale getirilmiş, kolay kurulan yazılımlar) ile gelmektedir — tamamı özgürdür.
Bu bir kuleye benzetilebilir. Temelde çekirdek bulunur. Onun üzerinde temel araçlar ve sonrasında çalıştırmak isteyebileceğiniz tüm programlar bulunur. Kulenin en üstünde; dikkatlice ve titizlikle organize edilmiş, herşeyin bir uyum içerisinde çalışmasını sağlayan Debian bulunur.
İndirme;
http://forum.debian.org.tr/index.php?topic=1257.0
Kurulum;
http://www.debian.org.tr/Debian_Sarge_Kurulum_Rehberi
Pardus
Pardus 2003 yılından bu yana Tübitak/UEKAE bünyesinde geliştirilmekte olan, öncelikli hedefi olarak, bilişim okur-yazarlığına sahip bilgisayar kullanıcılarının temel masaüstü ihtiyaçlarını belirlemiş, proje kapsamında geliştirilen araçları ile kurulum, yapılandırma ve kullanım kolaylığı sunan bir GNU/Linux dağıtımıdır.
Pardus sürümleri “Kurulan” ve “Çalışan” olmak üzere iki farklı CD halinde yayınlanmaktadır. Yaklaşık 3 aylık aralıklarla ara sürümler ve yılda bir kez de yeni sürüm sunulmaktadır. Bu yazının yazıldığı tarih itibariyle Pardus’un son sürümü 2008.1 Hyaena Hyaena’dır.
Pardus, grafik arayüze sahip kurulum aracı YALI sayesinde, her düzeydeki kullanıcılar tarafından birkaç basit adımda kolayca kurulabilir.
Pardus projesi kapsamında geliştirilen PiSi paket yöneticisini kullanan Pardus, deposundaki yazılımları sistem kararlılığını bozmayacak düzeyde güncel tutarak kullanıcılarına “güncel” ve “kararlı” bir yapı sunmaktadır. Güvenlik güncellemeleri dışındaki güncellemeler, öncelikle “test” deposuna alınarak, paket özelinde ve depo genelinde oluşabilecek olumsuz durumlara karşı bir dizi teste tabi tutulur, sorunsuz olduğuna karar verilen paketler kararlı depoya aktarılır.
Ulusal bir dağıtım olma hedefinin yanı sıra Türkiye’de özgür yazılımın yayılmasını ve bir özgür yazılım ekosistemi oluşmasını da amaçlayan Pardus, bu amaç doğrultusunda oluşturduğu e-posta listeleri, kullanıcı forumları, belgeleme sistemi ve benzeri yapılarla Türkiye’deki kullanıcıların kendi dillerinde daha çok belge bulabilmelerini ve destek alabilmelerini sağlamaktadır. Bunun yanında çeşitli gönüllü girişimler de Pardus kullanıcılarına ek paket depoları ve yardım kanalları sunmaktadır.
İndirme;
http://www.pardus.org.tr/indir/
Kurulum;
http://www.pardus.org.tr/kurulum/ekran-goruntuleri/1/
Mint
Linux Mint Ubuntu ve Debian'ı temel alan Linux dağımıdır. İrlanda kökenlidir. DistroWatch’ın sayfasında Linux Mint uzun zamandır en popüler Linux dağıtımları arasında ilk üçte yerini korumaktadır.
Ubuntu ve Debian'ın aksine içerisinde son kullanıcı için gereken bütün araçları barındırır. Ubuntu ABD yasaları gereği, Debian ise GNU felsefesi yüzünden codec, flash, mp3 çalıcı gibi uygulamaları içerisinde barındırmaz. İstenirse bu dağıtımlara da gerekli bileşenler yüklenebilir ancak dağıtımı ilk kez yükleyen kullanıcının bu konuda araştırma yapıp bazı temel Linux komutlarını öğrenmesi gerekmektedir. Linux Mint bu açığı kapatarak son kullanıcı için Pardus Linux dağıtımı gibi bir dağıtım hazırlamayı esas almıştır
Linux Mint Ubuntu’tan yalnızca ufak bir kaç ayrıntı barındırmaktadır. Bunlar özellikle DVD, Mp3 veya DivX ayrıca çeşitli pluginler Adobe Flash ve Sun Java gibi kodlayıcı-kodçözücülerdir. Yeni sürümde (Helena) Groupware Evolution otomatik olarak yüklenmemiştir. Yeni bir konfigürasyon yazılımı ve SUSE Linux Enterprise Desktop’tan esinlenmiş olan başarılı yaratıcı bir Menü üzerinde çalışılmıştır. Ayrıca kablosuz bağlantı desteği için gerek olan NDISwrapper yüklü olarak gelmektedir. Windows sistemleri ile aynı veya başka bilgisayarlar üzerinden iletişimi kolaylaştırmak için çeşitli yazılımlar ve yönergeler eklenmiştir. Teknik olarak Ubuntu’nun paket kaynaklarını bundan başka kendileri tarafından değişiklik içeren ek paketleri kullanmaktadır. Bu saya de Linux Mint kullanıcıları için Ubuntu’nun bütün yenilikleri aynı şekilde mevcuttur. Disbrütor’un ilk sürümü 27 Ağustos 2006 yılında yayınlanmıştır (1.0,Kodismi “Ada”,Kubuntu 6.06 bazlı). Geliştiricileri 7 Eylül 2010'da Debian tabanlı ve Ubuntu'dan bagımsız bir sürüm olan Linux Mint Debian Edition'ı (LMDE) duyurdular.
http://www.linuxmint.org.tr/linux-mint-indirme-adresleri/
Kurulum;
http://wiki.linuxmint.org.tr/Linux_Mint_Kurulumu
Fedora
Uzun bir süre bir çok kişiye Red Hat8, Linux’u, Linux da Red Hat’ı çağrıştırmıştır. Bunu en büyük sebebi Red Hat’ın dünya çapında en tanınmış Linux firmalarından birisi olmasıdır. Red Hat Inc., 1995′te Bob Young ve Marc Ewing tarafından kurulmuştur. Yakın zamana dek kâr amacı gütmeyen şirket, özellikle sağladığı teknik destek ve Red Hat Enterprise ürünleriyle bu tavrını değiştirmiştir. Red Hat Linux 9, Red Hat Linux ürün zincirinin son halkasıdır, 2003 yılına gelindiğinde Fedora Core sürümü onun yerini almıştır. Red Hat tarafından resmi olarak desteklense de, Fedora9 özgür yazılım geliştiricilerinin katılımıyla varlığını sürdürmektedir, ve aynı zamanada Red Hat Enterprise Linux ürünü için bir test ortamı görevi görmektedir.
Red Hat Linux ve dolayısıyla Fedora Core’u özel yapan şey kararlı ve bilinen paketlerin, sağlam bilgi ile biraraya getirilmesidir. Paketler güncel değildir; güvenlik güncellemeleri dışında, yeni bir beta versiyon çıktığında paket versiyonları dondurulmaktadır. Sonuç, iyi test edilmiş, nispeten kararlı bir Linux dağıtımıdır. Bug rapor etme ve beta programlar kullanıcılara açıktır ve çok sayıda e-posta listesi bulunmaktadır. Bu özellikleriyle Red Hat Linux, dünya çapındaki sunucuların bir çoğunda tercih edilmektedir. Ayrıca RPM paket yöneticisi, Red Hat’ın Linux’a katkılarından birisidir ve Fedora da dağıtımların en çok tercih ettikleri paket yöneticisi olan RPM üzerine inşa edilmiştir.
Fedora, Red Hat’ın enterprise olmasının ardından fork eden devamı niteliğindeki bir dağıtım olarak özgür yazılım camiası tarafından desteklenmekte ve gelişimine devam etmektedir. Red Hat’ın eski sürümlerine nazaran daha unstable ve yeniliğe açık bir profil sergilemekte ve son kullanıcılara Red Hat’ın eski haline nazaran daha fazla hitap etme gayreti içerisindedir.
İndirme;
http://fedoraproject.org/en/get-fedora
Kurulum;
http://www.teknolojilabs.com/fedora-12-13-14-kurulumu-resimli/
OpenSUSE projesi Novell tarafından desteklenen ve Linux'un her yerde kullanımını amaçlayan bir topluluk projesidir. The openSUSE Projesi openSUSE'a ücretsiz ve kolay erişim sağlamaktadır. Burada, hepsinin de amacı dünyanın en kullanışlı Linux'unu yaratmak ve dağıtmak olan bir kullanıcılar ve destekleyiciler topluluğu bulabilir ve bu topluluğa siz de katılabilirsiniz. openSUSE ayrıca Novell'in ödüllü SUSE Linux Enterprise ürünleri için de kaynak sağlamaktadır.
İndirme;
http://software.opensuse.org/114/en
Kurulum;
http://www.fikirdenizi.com/linux-unix/109-suse-11-kurulumu.html
